P2

Verblijfplaats: Particulier bezit, eigenaar niet bekend
Andere titels in literatuur: niet bekend
Drager: doek
Signering: neen (niet meer)
Datering : 1668
Afmetingen: 71 x 86,3 cm (6127,3 cm2)
Bijzonderheden:
• 1937: kunsthandel A. Tooth & Sons, Londen
• 1990: Sotheby’s Londen
• 12 december 2001: Cannes, Le Gray d’ Albion, kunsthandel Dominique Hurtebize

Beschrijving 

Dit pronkbuffet is tegen een donkere achtergrond gedekt op een donkerbruine houten tafel waarop een groen (fluwelen) kleed met een goudkleurige franje is gedrapeerd. Op de voorkant van de tafel zien we van links naar rechts een horloge met blauw lint en sleutel, twee sinaasappels op een over de tafelrand stekend zilveren bord met enkele noten. Onder het bord ligt een wit servet. Rechts daarvan staat een barokke bekerschroef met een roemer, waarin wijn en een halfgeschilde citroen. De schil hangt in een sierlijke krul over de linkerrand van het glas. Het tafereel wordt geheel rechts afgerond met een schelp, de Turboschelp (Turbo marmoratus).
In het centrum van het schilderij valt de rode kreeft in het oog, die is gelegd op een porseleinen schaal met blauw-witte motieven boven een rieten mandje. Daarvoor in het centrum van het schilderij ligt een grote zilveren schaal waarop een vijftal geopende oesters liggen en een granaatappel. Het pronktafereel wordt links achter afgesloten door rode en witte druiventrossen en rechts van de centrumas een met wijn half gevuld fluitglas.
Boven schelp de aan de rechterkant van de bekerschroef zit een vlinder.

Compositie

Zie het schema
De sinaasappels en links en de schelp rechts flankeren het centrale tafereel van de oesters op de zilveren schotel. Het blad boven de linkse sinaasappel correleert met de vlinder aan de rechterkant boven de schelp.

Bijzonderheden

Tot 2002 droeg het schilderij de signering M. Schlijt of Schlift 1668. Omdat dit door deskundigen van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie aangemerkt werd als een onjuiste overschildering van de oorspronkelijke signering, is dit bij een schoonmaak van het doek in 2002 verwijderd.

Het schilderij is rijk voorzien van pronkelementen en past geheel in het arrangementensoort dat in de vijftiger en zestiger jaren van de 17e eeuw populair was. Daarmee volgt het doek vergelijkbare stukken van J.D. de Heem, maar ook van Abraham van Beijeren, De Ring en Willem Kalf.
De bekerschroef, die vaak op 17de-eeuwse stillevens voorkomt, werd gebruikt als ceremoniële drinkbeker tijdens bijzondere maaltijden.
Zoals bij de bespreking van het vorige schilderij al werd opgemerkt, is mand op beide schilderijen identiek.

De grote schelp aan de rechterkant van het schilderij komt meerdere malen terug in werken van De Heem.
Het schilderij verraadt naast invloed van De Heem ook een sterke invloed van Pieter de Ring. Er zijn enige opmerkelijke overeenkomsten met het paneelstuk “stilleven met kreeft en oesters” van De Ring, dat gemaakt is tussen 1650 en 1660: het groene kleed met de franjes, de kreeft, de zilveren schaal met oesters, het fruit. Het meest in het oog valt het glas met de citroen waarvan de schil over de rand heen golft. Zelfs het kleine detail van de vlinder aan de rechterzijde komt op beide schilderijen overeen.